Waarom intelligentie verborgen houden?

Onlangs begon ik na te denken over stilte, zwijgen en wat je voor jezelf houdt. Op internet met name. Ik blog over allerlei zaken die mij bezighouden. Er zijn ook dingen waar ik niet over praat op mijn blog. Iedereen heeft wel dingen waarover hij of zij niet praat. Soms zeg je dan: "Er zijn dingen die je niet over je zelf vertelt." Alsof dat een algemene regel is. Maar niet iedereen denkt daar het zelfde over. Een vooorbeeld is ziekte en dood in je familie. De een doet er niet moeilijk over en gooit alles eruit. Dat heeft het voordeel dat je kunt meeleven. Je ziet het bijvoorbeeld op twitter, waar sommige mensen hun sores voorleggen. Anderen leven mee. ('Tweepcare' noemen ze dat: bezorgdheid en aandacht voor de andere twitteraars, tweeps). De ander vind dat dat in zijn of haar privésfeer thuishoort. Ik vind dat als iemand vindt dat informatie niet op straat hoort te liggen, dat die persoon daar zelf over mag beslissen. Om die sfeer die je voor jezelf wilt houden te beschermen, hebben we rechten op (bescherming van) privacy.

Zwijgen over begaafdheid
Soms zwijgen mensen over iets waar je je vanaf vraagt: maar waarom? Wat kan het voor kwaad... Maar goed, dat is aan die persoon zelf. Zoiets is intelligentie. In Nederland in ieder geval. Tenminste dat hoor ik nog wel eens om mij heen. Ik ben lid van de Vereniging Mensa Nederland. Dat is een vereniging van mensen met een hoge algemene intelligentie. En van sommige leden hoor ik dat zij rare reacties krijgen als ze daarover praten. Zelf twijfel ik daarom ook wel eens om over mijn lidmaatschap van Vereniging Mensa Nederland te praten. Maar goed, ik tweet regelmatig over hoogbegaafdheid, en over onderwijs voor hoogbegaafde kinderen. En ik heb het lemma over Mensa op wikipedia aangepast. Tussen de regels door, voor de goede verstaander, is dat nu wel bekend. So, out with it! Ik zal er maar eens over schrijven.

Wat is Mensa? Wat is hoogbegaafdheid?
Mensa is een internationale vereniging van mensen met een hoge algemene intelligentie. Vereniging Mensa Nederland hoort bij die internationale vereniging, als een soort onderafdeling. De norm om lid te kunnen worden, is dat je bij de mensen hoort die bij de top 2% qua algemene intelligentie zou moeten horen. (Dat wordt getest, ja. Er is dus een drempel.)

Waarom lid worden van zo'n vereniging?
Soms wordt die groep aangeduid met de term hoogbegaafd. Wat zegt dat lidmaatschap en die term hoogbegaafdheid nou eigenlijk? Dat wil zeggen dat leden een IQ van 130 of hoger hebben (volgens sommige tests 135). En dat is het eigenlijk. Daarnaast hebben al die leden heel veel andere eigenschappen en verschillen ze onderling nogal. En toch vinden ze het plezierig om een vereniging te hebben die om dat ene persoonlijk kenmerk draait: intelligentie. Waarom vinden ze dat aardig?

Plezier, herkenning en ook... lotgenotencontact
Ik ben nu een paar jaar lid, en uit gesprekken met andere leden, en uit literatuur over hoogbegaafdheid maak ik op dat mensen met een hoge intelligentie zich soms een vreemde eend in de bijt voelen in hun omgeving. Een deel van hen, voelt niet lekker, voelt zich niet gekend door hun omgeving. Voor kinderen bijvoorbeeld is dat soms reden om zich enorm aan te passen aan hoe de andere kinderen zijn. Dan vallen ze niet zo op. Helaas helpt hen dat niet - want ze voelen zich dan nog steeds vreemd. Ze voelen zich soms juist dom. Ze kunnen bij voorbeeld van zich zelf denken: "Het kan niet goed zijn dat ik de sommen nu al af heb, dan zal ik het wel verkeerd begrepen hebben!" Ook volwassenen kunnen zulke gevoelens hebben. Ze hebben af en toe het gevoel dat zij niet passen in hun omgeving. Dat kan aanleiding zijn voor eenzaamheid en allerlei andere negatieve gevoelens en gedachten. (Daarnaast zijn er allerlei hoogbegaafden die niet de geringste moeite hebben om te passen. En die hoor je dan ook niet.) En dan met andere mensen bij elkaar komen die net zo zijn, denken en voelen als jij, dat is plezierig, dan is er herkenning. Het is een soort lotgenoten- of soortgenotencontact, maar ook gewoon vanwege plezier en gezelligheid. Mensalen herkennen iets in elkaar. En daar voelen ze zich prettig bij. Zoals mensen soms graag samen voetballen, samen zwemmen, samen kletsen, voetballen, kletsen, spelen Mensalen graag samen.

Mijn verhaal
Laat ik ook uit mijn eigen ervaring spreken. Ik ben zelf door een vriendin gewezen op het bestaan van de vereniging. Ik had na ruim 40 jaar van mijn leven niet het idee dat ik tot de hoogbegaafden hoorde. Dat was eigenlijk geen interessant onderwerp op zich. Na een goed doorlopen middelbare school, een jaar werk en een studie filosofie, heb ik ook nog aan een promotie-onderzoek mogen werken. Aan de universiteit lopen veel mensen rond die slim zijn, die snel denken, en daarmee kon ik goed uit de voeten. Echt vreemd heb ik mij daarom zelden gevoeld. Niet vreemd genoeg om het een groot probleem te laten zijn.*

Waarom nou dat zwijgen over IQ en begaafdheid?
Het vervelende is dat het een onderwerp is wat af en toe ook flink weerzin bij mensen kan oproepen.
Wat mij opvalt aan gesprekken met hoogbegaafden is dat ze nog wel eens geconfronteerd met de vraag: voel je je soms beter dan een ander? En dan slaan die anderen de plank zo mis. Juist omdat wat ik net noemde. Behoorlijk wat leden van Mensa hebben juist altijd het gevoel een vreemde eend in de bijt te zijn. En daarom wordt men wel eens onzeker. En dan verrast mij die negatieve reactie toch wel enigszins.

Wordt vervolgd
Dit is een onderwerp met veel kanten, die ik niet in een blogpost kan omvatten. Laat ik wel even enkele vragen noemen waar je dit onderwerp in terug vindt:
- Er is een discussie over de vraag: meldt je je lidmaatschap en daarmee je talent op je c.v. (In Amerika is dat gewoon, hier niet.)
Een van de standpunten : wat belangrijk is, is niet het talent maar de prestaties die ermee samenhangen. (Die prestaties, die noem je op je c.v.).
- En zo vind je ook een debat rondom de definitie van hoogbegaafdheid (zelf): ook dan gaat het debat vooral over de vraag: is maatschappelijke prestatie belangrijk, of intelligentie sec?

Stof tot nadenken en schrijven voldoende, lijkt mij.

*Het enige waar ik minder goed mee uit de voeten kon als onderzoeker, was de noodzaak om als ik iets had uitgezocht, het ook nog voor anderen op te moeten schrijven. Daar had ik niet zoveel belangstelling voor. Als ik iets moet aanwijzen wat mogelijk met mijn IQ te maken had en problemen opleverde dan was het mijn perfectionisme ... maar dan loop ik vooruit op de zaak.

LINKS
Mensa International
Vereniging Mensa Nederland
blogkermis over hoogbegaafdheid : een verzameling links naar blogposts over hoogbegaafdheid